Türkiye, UDESEP 2025–2028 ile doğrusal ekonomiden döngüselliğe geçişi hızlandırıyor. Plan, yeşil finansman, eko-tasarım ve adil geçişi birleştirerek sürdürülebilir büyüme için yeni bir vizyon tanımlıyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan Ulusal Döngüsel Ekonomi Stratejisi ve Eylem Planı (UDESEP 2025–2028), Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma modelini yeniden tanımlıyor. Plan, kaynak verimliliği, atık yönetimi, yeşil finansman ve dijital izleme altyapılarını bir araya getirerek çevresel, sosyal ve ekonomik dönüşümün temelini oluşturuyor.
UDESEP, çevreyi korumanın ötesinde; rekabet gücünü artıran, istihdam yaratan ve yeşil dönüşümü hızlandıran bir ekonomik vizyon ortaya koyuyor. Böylece Türkiye, büyüme hedeflerini iklim politikalarıyla uyumlu hale getiriyor.
UDESEP, doğrusal üretim-tüketim modelinden kopuşu kalıcı hale getiriyor. Yatay eylemler kapsamında;
Yeşil finansman mekanizmaları,
AB ile uyumlu taksonomi,
Adil geçiş ilkesi
ve dijital veri altyapısının güçlendirilmesi gibi bileşenler öne çıkıyor.
Bu unsurlar, döngüsel ekonomiyi sadece çevresel bir politika olmaktan çıkarıp finansal ve teknolojik dönüşüm aracı haline getiriyor.
UDESEP; 12. Kalkınma Planı (2024–2028), Orta Vadeli Program (2025–2027), Ulusal Yeşil Mutabakat Eylem Planı (2021) ve Ulusal Katkı Beyanı (NDC) ile doğrudan uyumlu.
Bu bütüncül yapı, Türkiye’nin 2030’a kadar sera gazı emisyonlarını %41 azaltma taahhüdü doğrultusunda iklim politikaları, yeşil finansman ve AB uyum süreci arasında güçlü bir köprü kuruyor.
UDESEP, özel sektör için sadece uyum değil, yeni büyüme alanları da yaratıyor:
Yeşil kamu alımları: Sürdürülebilir ürün ve hizmetlere öncelik verilecek yeni ihale sistemleri, çevre dostu üretim yapan şirketler için yeni pazar fırsatları sunuyor.
Yeşil finansman ve taksonomi: AB standartlarında yatırım sınıflandırması, yeşil projelere sermaye akışını kolaylaştırarak finansmana erişimi hızlandırıyor.
İkincil hammadde kullanımı: Geri dönüştürülmüş malzemelerin üretime entegre edilmesi; ürün tasarımı, tedarik zinciri yönetimi ve raporlama süreçlerinde dönüşümü gerektiriyor.
Eko-tasarım: Daha uzun ömürlü, onarılabilir ürünlerle eko-inovasyonun teşvik edilmesi, Ar-Ge ve ürün geliştirme ekipleri için yenilikçi tasarım fırsatları doğuruyor.
Endüstriyel simbiyoz: Atık ve yan ürünlerin yeniden kullanımıyla maliyet tasarrufu ve kaynak verimliliği sağlanıyor; şirketler arası iş birliği güçleniyor.
Sıfır atık ve veri altyapısı: 6 ayda bir yapılacak izleme raporlarıyla işletmelerin şeffaflık ve hesap verebilirlik düzeyi artacak.
Adil geçiş ve yeşil istihdam: Kadınlar, gençler ve KOBİ’ler için beceri geliştirme ve istihdam olanakları, kapsayıcı büyüme hedefini destekliyor.
UDESEP, AB Taksonomisi ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) ile uyumlu şekilde ilerliyor. Bu uyum; düşük karbonlu üretim yapan ihracatçı şirketler için karbon maliyetlerini düşürürken, tedarik zinciri dayanıklılığını da güçlendiriyor.
Döngüsel ekonomi uygulamaları, karbon ayak izinin azaltılmasına doğrudan katkı sağlıyor. Enerji verimliliği, geri dönüşüm, kaynak optimizasyonu ve veri temelli izleme sistemleri sayesinde işletmeler, emisyonlarını ölçme ve azaltma süreçlerini dijital olarak yönetebiliyor.
Bu noktada CO2 Manager gibi dijital çözümler; karbon hesaplama, raporlama ve optimizasyon süreçlerinde işletmelere güçlü bir altyapı sunuyor.
Planın hazırlık aşamasında 86 kurumla görüşme, 133 anket, 198 katılımcılı çalıştay ve 7 öncelikli sektörde etki analizi yapıldı. Kamu, özel sektör ve akademinin katkısıyla oluşturulan bu yapı, uygulama sürecinde ortak projeler ve yenilikçi iş modelleri için güçlü bir temel oluşturuyor.
UDESEP 2025–2028, Türkiye’nin ekonomik büyümesini çevresel sorumlulukla birleştiren vizyoner bir yol haritası. Yeşil finansmandan dijital izlemeye, eko-tasarımdan yeşil istihdama kadar tüm bileşenler; iş dünyasının aktif katılımı ile hayata geçtiğinde Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine önemli katkı sağlayacak.
Bu dönüşümün kazananları, veri temelli kararlar alan, iş birliğine açık ve karbon yönetiminde proaktif işletmeler olacak.