Türkiye, 2024 UN SDSN raporunda 70,47 puanla 72. sırada. Eğitim ve sağlıkta ilerlerken, yoksulluk, eşitsizlik ve çevresel sürdürülebilirlikte daha fazla çabaya ihtiyaç var. İklim eylemleri ve işbirlikleri kritik.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Çözümleri Ağı (UN SDSN) tarafından yayımlanan 2024 Sürdürülebilir Kalkınma Göstergesi (SDG) Raporu, dünya genelindeki ülkelerin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmadaki performanslarını değerlendiren önemli bir belge niteliği taşıyor. Türkiye, 70,47 puanla 166 ülke arasında 72. sırada yer alıyor. Bu sıralama, Türkiye’nin bazı alanlarda ilerleme kaydettiğini gösterirken, aynı zamanda diğer alanlarda çaba gerektiren önemli eksikliklerin olduğuna da işaret ediyor.
Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA), yoksulluğun sona erdirilmesi, gezegenin korunması ve tüm bireyler için barış ve refahın sağlanmasını hedefliyor. Bu amaçlar, çevre koruma, eğitim, ekonomik eşitlik ve toplumsal adalet gibi çok geniş bir yelpazede dünyanın ortak sorunlarına çözüm bulmayı amaçlıyor. 2024 raporu, dünya genelinde SKA’lara yönelik ilerlemenin 2020 yılından beri durgun bir seyir izlediğini ortaya koyuyor. Bu durgunluk, özellikle COVID-19 pandemisinin ve ekonomik dalgalanmaların etkileriyle daha belirgin hale gelmiş durumda. Türkiye ise, bu göstergelerdeki konumuyla bir çok farklılığın öne çıktığı ülkeler grubunda yer alıyor.
Raporda, Türkiye’nin bazı alanlarda anlamlı ilerlemeler kaydettiği gösteriliyor:
Eğitim Kalitesi (SKA 4): Eğitimde yapılan yatırımlar, okullaşma oranlarındaki artış ve eğitimde fırsat eşitliği sağlanmasında önemli mesafeler alınmasını sağladı. Ancak, eğitimde kaliteyi daha da artırmak için daha fazla yatırım yapılması gerektiği vurgulanıyor.
Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı (SKA 9): Mega projeler ve yenilikçi teknolojilerin benimsenmesi, bu alanda Türkiye’nin daha öne çıkmasını sağlıyor. Ancak, dijital dönüşüm ve sürdürülebilir teknolojilerin hızla entegrasyonu kritik bir gereklilik olarak öne çıkıyor.
Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam (SKA 3): Sağlık hizmetlerine erişim ve özellikle salgın döneminde geliştirilen sağlık altyapısı bu alandaki ilerlemeyi destekliyor. Ancak, sağlık hizmetlerinin eşitlikçi dağılımı ve genel sağlık politikalarının güçlendirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Türkiye’nin bazı kritik alanlarda geride kaldığı ve daha fazla eylem gerektirdiği de raporda ortaya konuyor:
Yoksulluğa Son (SKA 1): Türkiye’de ekonomik eşitsizliklerin ve yoksulluğun giderilmesi için daha etkin politikalar uygulanması gerekiyor. Kırsal bölgelerde ve düşük gelirli gruplarda bu sorunlar daha belirgin.
Eşitsizliklerin Azaltılması (SKA 10): Toplumsal eşitsizliklerin azaltılması için kapsayıcı politikaların gerekliliği öne çıkıyor. Kadınlar, gençler ve engelliler gibi grupların daha fazla desteklenmesi ve fırsatlar yaratılması gerekmektedir.
Sudaki Yaşam (SKA 14) ve Karasal Yaşam (SKA 15): Biyoçeşitliliğin korunması ve doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimi öncelikli alanlar arasında yer alıyor. Su kaynaklarının korunması ve orman alanlarının sürdürülebilir şekilde yönetilmesi, Türkiye’nin karşı karşıya olduğu çevresel zorluklar arasında bulunuyor.
İklim Eylemi (SKA 13): Sera gazı emisyonlarının azaltılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımında daha kararlı adımlar atılması şart. Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele için daha güçlü ulusal ve uluslararası işbirliklerine ihtiyacı var.
Dünya genelinde İskandinav ülkeleri sürdürülebilir kalkınma hedeflerinde lider konumdayken, Türkiye orta sıralarda yer alıyor. Bu, bazı hedeflerde ilerleme kaydedildiğini, ancak genel olarak daha büyük bir ivmeye ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor. İklim, eşitsizlik ve ekosistemlerin korunması gibi alanlarda somut çözümlere odaklanmak, Türkiye’nin bu sıralamada üst pozisyonlara çıkması için kritik. Ayrıca, çevresel sürdürülebilirlik ve sosyal eşitsizlik gibi alanlarda yapılacak iyileştirmeler Türkiye’nin daha güçlü bir pozisyona gelmesine olanak tanıyabilir.
Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşması için şu adımlar önerilmektedir:
Politika ve Stratejilerin Gözden Geçirilmesi: Sürdürülebilir kalkınma çabalarını desteklemek için kapsamlı ve uzun vadeli politikalar şekillendirilmelidir. İklim değişikliği ve çevresel sürdürülebilirlik gibi kritik konulara daha fazla yatırım yapılmalıdır.
Eğitim ve Farkındalık: SKA’lar konusunda toplumsal farkındalığın artırılması ve eğitim kampanyalarının yaygınlaştırılması gereklidir. Eğitimdeki fırsat eşitliği de bu noktada önemli bir öncelik olmalıdır.
Kaynak Kullanımı ve İşbirliği: Kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında daha etkin işbirlikleri geliştirilmelidir. Bu işbirlikleri, yenilikçi çözümlerin hayata geçirilmesinde önemli bir rol oynayacaktır.
Veri ve İzleme Mekanizmaları: SKA ilerlemesini takip etmek için güvenilir ve şeffaf veri sistemleri oluşturulmalıdır. Bu, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma yolunda kaydedilen ilerlemeyi daha etkin bir şekilde izlemeyi sağlayacaktır.
Tüm bu adımların hayata geçirilmesi, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerinde daha ön saflarda yer almasını sağlayacak ve uluslararası platformda daha önemli bir konum elde etmesine yardımcı olacaktır.