Küresel karbon piyasaları, şeffaflık, güvenilirlik ve teknolojik ilerlemeler doğrultusunda dönüşüm geçirerek net sıfır hedeflerine ulaşma sürecini hızlandırıyor.
Gönüllü karbon piyasaları dünya genelinde daha şeffaf, güvenilir ve etkili bir yapıya kavuşmak üzere dönüşüm geçirmeye devam ediyor. Bu dönüşüm, ülkelerin ve şirketlerin net sıfır hedeflerine ulaşmasını kolaylaştırırken, aynı zamanda karbon kredilerinin kalitesini artırmaya yönelik çabaları da hızlandırıyor. İşte Mayıs 2025 itibarıyla öne çıkan bazı gelişmeler:
Peatland Code (PC) projeleri kapsamında 2020–2024 yılları arasında elde edilen karbon kredilerine ilişkin veriler, üçüncü kez kamuoyu ile paylaşıldı. İskoç Ormancılığı Kurumu (Scottish Forestry) ve Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından yürütülen bu analiz, karbon kredisi işlemlerine ve birim fiyatlamalarına dair önemli bilgiler sunarak piyasadaki veri açıklığını artırmayı hedefliyor.
Bilime Dayalı Hedefler Girişimi (SBTi) ve BM Net-Sıfır Üst Düzey Uzman Grubu gibi oluşumların etkisiyle, birçok şirket ve finans kurumu, tedarik zincirlerinde ormansızlaşmayı 2025’e kadar tamamen ortadan kaldırmayı hedefliyor. Tarım ve orman ürünleri üreten veya tedarik eden firmaların, sürdürülebilirlik politikalarını bu doğrultuda güncellemeleri bekleniyor. Accountability Framework Initiative (AFi), bu geçişi kolaylaştıracak küresel rehber ilkeleri sunmaya devam ediyor.
Uluslararası Gönüllü Karbon Piyasası Bütünlük Konseyi (ICVCM), karbon piyasalarının uzun süredir tartışma konusu olan "kalıcılık" sorununa yönelik ilk Sürekli İyileştirme Çalışma Programı’nı (CIWP) yayımladı. Bu rapor, karbon kredilerinin uzun vadeli iklim yararlarını koruyarak, gönüllü karbon piyasalarındaki güvenilirliği artırmayı hedefliyor. Yaklaşımlar, bilimsel dayanaklarla şeffaflık ve sürekli gelişim ilkesine dayanıyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yayımladığı yıllık Küresel EV Görünümü raporu, elektrikli araçların dünya genelinde hızla yaygınlaştığını ortaya koyuyor. 2030 yılına kadar elektrikli otomobillerin pazar payının %40’ı aşması, 2025 yılında ise 20 milyon yeni elektrikli aracın satılması bekleniyor. Ekonomik belirsizliklere rağmen satışların rekor kıracağı öngörülüyor.
Paris Anlaşması mekanizması çerçevesinde BM, güvenilir karbon kredilendirmesi için temel kurallar oluşturdu. Yeni düzenlemeler, karbon kredilerinin yalnızca gerçek ve doğrulanabilir emisyon azaltımları için verilmesini sağlıyor. Ayrıca, kapasite geliştirme çalışmalarının desteklenmesi ve faydaların eşit paylaşımı ilkelerine vurgu yapılıyor.
BM’ye sunulması gereken Ulusal Katkı Beyanları (NDC) ve Şeffaflık Raporları (BTR) konusunda ülkeleri uyaran Paris Anlaşması Uygulama ve Uyum Komitesi (PAICC), NDC sunmayan taraflara hatırlatma mektupları gönderdi. Bu adım, küresel iklim taahhütlerinin daha sıkı takip edileceği bir sürece girildiğini gösteriyor.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) araştırmacıları, karbon yakalama ve depolama (CCS) teknolojilerinde çığır açan bir gelişmeye imza attı. Geliştirdikleri yeni bir nanofiltrasyon membranı sayesinde karbon dioksiti daha verimli bir şekilde yakalamak mümkün hale gelirken, enerji kayıpları da ciddi şekilde azaltıldı. Bu teknoloji, karbon yakalama maliyetlerini %30’a kadar düşürebilir.
Bu gelişmeler, karbon piyasalarının yalnızca büyümekle kalmadığını, aynı zamanda kalite, şeffaflık ve bütünlük ekseninde ciddi bir evrim geçirdiğini gösteriyor. ICVCM raporu, kredilerin güvenilirliğini artırırken; BM'nin yeni kuralları ve ormansızlaşma karşıtı adımlar da karbon projelerinin çevresel faydasını güçlendiriyor.
Elektrikli araç satışlarındaki artış ve CCS teknolojilerindeki yenilikler, net sıfır hedeflerine ulaşmada teknolojik ilerlemenin önemini vurgularken; Paris Anlaşması çerçevesindeki raporlama zorunlulukları ise iklim taahhütlerinin takibini daha sıkı hale getiriyor.
CO2 Manager olarak bizler, karbon ayak izi hesaplama ve raporlama süreçlerinde bu tür küresel gelişmeleri sistemimize entegre etmeye ve kullanıcılarımıza en güncel, en güvenilir çözümleri sunmaya kararlıyız. TSE onaylı altyapımız ve GHG Protocol ile ISO 14064-1 uyumlu yapımız sayesinde, firmaların karbon yönetimi süreçlerinde uluslararası standartlara uygun hareket etmelerine destek olmaya devam ediyoruz.
Yenilenen küresel standartlar, yalnızca çevresel değil; aynı zamanda ekonomik açıdan da sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlamakta. Bu dönüşüm sürecinde yer almak isteyen tüm kuruluşlara güçlü ve kapsamlı dijital çözümler sunmaya hazırız.
Kaynak:
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı – İklim Değişikliği Başkanlığı, Karbon Fiyatlandırma Bülteni (Mayıs 2025)