GHG Protokolü'nde Scope 2 Güncellemesi: Elektrikte Yeni Dönem

Sera gazı emisyonlarının hesaplanmasında küresel ölçekte referans kabul edilen GHG Protokolü (Greenhouse Gas Protocol), elektrik kaynaklı (Scope 2) emisyonların raporlanması için önemli bir güncelleme sürecine girmiş durumda. Bu güncellemenin amacı; şirketlerin elektrik kullanımı nedeniyle ortaya çıkan emisyonları, bölge- ve zaman bazlı gerçekçi şekilde, şeffaf ve karşılaştırılabilir şekilde raporlayabilmesini sağlamak.
 

Mevcut Durum ve Tespit Edilen Sorunlar

Şu anda, özellikle yenilenebilir enerji sertifikaları (RECs) yöntemi kullanılarak şirketler, kendi üretmedikleri elektrik için de “sıfır emisyon” olarak rapor verme imkânına sahip. Bugün İstanbul’da elektrik tüketirken, Kaliforniya’daki bir güneş santraline ait sertifika üzerinden emisyonlarını sıfırlamak mümkün. Ancak bu yaklaşım; coğrafi ve zamansal uyuşmazlık nedeniyle gerçekliği tam yansıtmayabilir GHG Protokolü, bu durumun emisyon verilerinin güvenilirliği, doğruluğu ve karşılaştırılabilirliğini olumsuz etkilediğini belirtiyor . Bu nedenle güncelleme süreci başlatıldı.
 

Güncellemedeki Temel Çerçeveler

Güncellenen Scope 2 standardı, aşağıdaki iki bileşeni esas alıyor:

1. Kapsamlı Stokastik Raporlama (Inventory Reporting)

• Elektrik tüketiminin emisyon hesabı yapılırken üretim yeri ve tüketim yeri dikkate alınacak.
• Ayrıca tüketim ve üretim zamanlarının örtüşmesi zorunlu hale gelecek .
• Bu şekilde, şirketler sadece aynı şebeke bölgesindeki ve aynı zamanda üretilen temiz enerjiyi kullanarak “sıfır emisyon” iddiasında bulunabilecek.

2. Marjinal Emisyon Etkisi (Marginal Emissions Impact)

• Tüketimle doğrudan örtüşmeyen ancak fosil yakıt kullanımını azaltan temiz enerji projeleri de etkileriyle görülebilecek.
• Bu metrik, şirketlerin bu tür yatırımlarını iklim açısından ayrı bir kategoride beyan etmesine olanak tanıyacak .

Bu yaklaşım, emisyon ve tüketim verilerinin hem güvenilirliğini artıracak hem de yenilenebilir enerji projelerinin gerçek iklim etkisinin fark edilmesini sağlayacak.
 

Karar ve Uygulama Süreci

GHG Protokolü’nün teknik ekipleri (Technical Working Group – TWG), bu güncellemenin hazırlanması sürecinde aktif rol alıyor. Bu ekiple birlikte şu aşamalar yer alıyor:

• İki aşamalı süreç: İlk aşama (Phase 1) temel raporlama yöntemleri netleştirme üzerine; ikinci aşama (Phase 2) ise daha detaylı konuları içerecek .
• Karar süreci, Bağımsız Standart Kurulu (Independent Standards Board) tarafından denetleniyor; karar alma kriterleri arasında bilimsel doğruluk, etki ve uygulanabilirlik yer alıyor https://ghgprotocol.org/about-us.
• Şu ana kadar 14 TWG toplantısı yapıldı ve kamuoyu görüşü için 2025 sonu–2026 başlangıcı arası bir dönem planlanıyor .

Raporlama Yöntemi Seçenekleri

TWG'nun önerdiği dört temel raporlama yapısı öne çıkıyor:

1. Lokasyon ve pazar bazlı dual raporlama ile isteğe bağlı proje bazlı raporlama
2. Sadece pazar bazlı raporlama + proje bazlı isteğe bağlı
3. Sadece lokasyon bazlı raporlama + zorunlu veya önerilen proje raporlaması
4. Lokasyon ve pazar bazlı zorunlu raporlama + zorunlu/önerilen proje raporlaması

Bu seçenekler, bilimsel doğruluk, şeffaflık, karar alma desteği ve uygulanabilirlik açısından değerlendirilmiş; en uygun görünüm olarak seçenek 4 ön plana çıkıyor energytag.org.
 

Uygulamada Karşılaşılabilecek Zorluklar

Zaman ve bölge bazlı raporlamanın özellikle küçük ölçekli tüketiciler için teknik ve operasyonel zorluklar yaratabileceği öngörülüyor . Bu nedenle, saatlik veri yerine aylık ya da yıllık verilerle örgütlenen bir geçiş süreci planlanıyor.
Ayrıca, standart dışı bölgelere yönelik özel rehberlik sağlanması; enerji piyasasına özgü farklılıkların da tanımlanması üzerindeki çalışmalardan biri.
 

Zaman Çizelgesi ve Gelecek Vizyonu

• 2023: Kamuoyu anketleri ve İlk analiz
• 2024–2025: TWG toplantıları
• 2025 Q4: İlk taslak için halka açık görüş
• 2026: Faz 2 ayrıntıları tamamlanacak
• 2027 sonunda: Resmi standart yayımlanacak

C. nihai yayımlama için 2027 yılı planlanıyor; ardından şirketler için kademeli geçiş süreci başlatılacak.
 

Neden Önemli?

Bu güncelleme yalnızca bir muhasebe değişikliği değil. Daha nesnel, karşılaştırılabilir ve bilimsel normlarla uyumlu bir sistem oluşturacak. Ayrıca, yenilenebilir enerji yatırımları “görünür” hale gelecek ve şirketler gerçek iklim etkileri için teşvik edilecek.
GHG Protokolü’nün bu revizyonu; elektrik kaynaklı emisyonların yönetiminde anlamlı bir yapısal dönüşümü temsil ediyor. Kurumsal sürdürülebilirlik taahhütleri için şeffaflık ve bilimsel geçerlilik açısından kritik önemde. Net sıfır hedefi olan kurumlar için özellikle hayati. Daha fazla bilgi ve güncellemeler için:
GHG Protocol - Scope 2 Technical Working Group Progress Update