COP29 Kararları: İklim Mücadelesinde Bir Adım İleri Mi?
COP29 Zirvesi’nde iklim finansmanı, fosil yakıtların kademeli azaltımı ve karbon piyasaları üzerine önemli kararlar alındı. Gelişen ülkelere yeşil enerji projeleri için finansal destek sağlanacak, emisyon ticareti sisteminde şeffaflık artırılacak.
24.02.2025
2024 yılında Azerbaycan'ın Bakü kentinde gerçekleşen COP29 (Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı), küresel iklim mücadelesi adına kritik kararların alındığı bir zirve olarak kayıtlara geçti. Zirve, Paris Anlaşması hedeflerine ulaşma yolunda ilerlemeyi hızlandırmak amacıyla devletleri, özel sektörü ve sivil toplumu bir araya getirdi. Peki, bu kararlar gerçekten iklim mücadelesinde bir dönüm noktası mı?
1. Finansman ve Destek Mekanizmaları
COP29'un en çok dikkat çeken sonucu, gelişmiş ülkelerin, gelişen ülkelere yıllık 100 milyar dolarlık iklim finansmanı sözünü yerine getirme taahhüdü oldu. Bu finansman, iklim değişikliğine uyum sağlama ve sera gazı emisyonlarını azaltma projelerine yönlendirilecek.
Öne çıkan başlıklar:
İklim zararlarına uğrayan ülkeler için "Kırılgan Ülkeler Fonu" kurulması. Bu fon, iklim değişikliğinin en çok etkilediği ada devletleri ve gelişmekte olan ülkeler için bir güvence niteliği taşıyacak. Fon, altyapı onarımı, tarımsal verimlilik artırımı ve afet sonrası toparlanma süreçlerini destekleyecek.
Gelişen ülkeler için yeşil enerji projelerine hibe ve düşük faizli kredi imkanları sağlanacak. Özellikle güneş, rüzgar ve hidroelektrik enerji projeleri bu kapsamda önceliklendirilecek.
İklim adaptasyonu için teknoloji transferini kolaylaştıracak mekanizmalar oluşturulacak. Bu sayede gelişmekte olan ülkeler, enerji verimliliği sağlayan modern teknolojilere daha kolay erişebilecek.
2. Fosil Yakıtlara Yönelik Net Mesajlar
Zirvede, kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtların kademeli olarak azaltılması gerektiği konusunda ilk kez tüm katılımcıların mutabakatı sağlandı. Ülkeler, 2030'a kadar kömür tüketimini %50 azaltma taahhüdü verdi.
Dikkat çeken kararlar:
2025'e kadar yeni kömür santrali projelerine finansman desteğinin sonlandırılması. Bu karar, fosil yakıt projelerine sağlanan finansmanın temiz enerjiye kaydırılmasını hedefliyor.
Fosil yakıt sübvansiyonlarının kademeli olarak azaltılması. Bu, enerji piyasasında rekabeti artırarak yenilenebilir enerji yatırımlarını teşvik edecek.
Yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandırılması için uluslararası işbirliği ve finansal teşvikler sağlanacak.
3. Karbon Piyasaları ve Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)
COP29'da karbon piyasalarının daha etkin çalışmasını sağlamak için yeni düzenlemeler kabul edildi. Emisyon ticareti sisteminin şeffaflığı ve hesap verebilirliğini artıracak mekanizmalar geliştirildi.
Ana noktalar:
Uluslararası karbon kredisi ticaretinde daha net kurallar belirlendi. Bu, şirketlerin karbon kredilerini daha güvenilir ve izlenebilir şekilde alıp satmalarını sağlayacak.
İşletmelerin Scope 1, 2 ve 3 emisyonlarını raporlaması için standartlar getirildi. Bu, şirketlerin doğrudan ve dolaylı emisyonlarını ayrıntılı şekilde bildirmelerini zorunlu kılacak.
Karbon fiyatlandırmasının daha yaygın hale getirilmesi hedeflendi. Bu sistem, karbon salımını azaltan firmaların maliyet avantajı elde etmesini sağlayacak.
4. Uygulama ve Takip Mekanizması
COP29, verilen taahhütlerin gerçekten hayata geçmesini sağlamak için bir izleme ve raporlama sistemi kurdu. Her ülke, iklim eylemlerini ve emisyon azaltımı ilerlemelerini yıllık olarak raporlamak zorunda olacak.
Raporlama gereklilikleri:
Ulusal emisyon azaltım hedeflerinin periyodik olarak güncellenmesi. Ülkeler, her beş yılda bir iklim planlarını gözden geçirerek yeni hedefler belirleyecek.
Karbon ayak izi raporlamasında dijital sistemlerin kullanılması. Bu sistemler, emisyon verilerini anlık olarak izlemeyi ve doğrulamayı mümkün kılacak.
İklim politikalarının sosyo-ekonomik etkilerinin değerlendirilmesi. Alınan önlemlerin ekonomik büyümeye, istihdama ve sosyal refaha etkisi analiz edilecek.
5. COP29'un Etkisi: Yeterli mi?
COP29'dan çıkan kararlar, iklim mücadelesinde kayda değer bir ilerleme olarak görülse de eleştiriler de yok değil. Bazı uzmanlar, taahhütlerin uygulamaya dönüşümü konusunda soru işaretleri olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle, gelişen ülkeler finansmanın zamanında sağlanmasının kritik olduğunu vurguluyor. Ayrıca, fosil yakıtların tamamen terk edilmesi yerine "kademeli azaltım" ifadesinin kullanılması, bazı çevreci gruplar tarafından yetersiz bulundu.
Sonuç:
COP29, iklim mücadelesinde yeni bir ivme kazandırsa da asıl ölçüt, bu kararların sahada nasıl uygulandığı olacak. Şirketler ve kurumlar için karbon emisyonlarını azaltma, raporlama ve uyum süreçleri daha fazla öne çıkacak. Özellikle, gelişmekte olan ülkelerin bu süreçte ihtiyaç duydukları finansal ve teknolojik desteğin zamanında sağlanması büyük önem taşıyor.
CO2 Manager olarak, bu süreci yakından takip edecek ve sizleri en güncel bilgilerle bilgilendirmeye devam edeceğiz.
