GHG Protocol’ün Scope 2 standardı ve elektrik sektörü muhasebesine yönelik güncelleme süreci, işletmelerin elektrik kaynaklı dolaylı emisyonlarını daha doğru, şeffaf ve karşılaştırılabilir biçimde raporlamasının önünü açıyor.
Küresel ölçekte karbon muhasebesi ve raporlama standartlarını belirleyen GHG Protocol, 20 Ekim 2025 itibarıyla iki yeni kamu danışma süreci başlattı. Bunlardan biri, 2015’ten bu yana kullanılan Scope 2 Rehberinin güncellenmesine; diğeri ise elektrik sektörü kaynaklı sonuçsal muhasebe (consequential accounting) yöntemlerinin geliştirilmesine odaklanıyor.
Bu çalışmalar, kurumsal sera gazı envanterlerinin enerji dönüşümüyle birlikte güncel, karşılaştırılabilir ve karar almaya uygun kalmasını hedefliyor.
Elektrik, çoğu işletmenin karbon ayak izinde en büyük paya sahip enerji kaynağı.
Ancak enerji sistemleri yenilenebilir kaynaklara kaydıkça, şebeke yapısı daha karmaşık hale geliyor: saatlik karbon yoğunluğu, bölgesel arz dengesi, sertifika ve sözleşme çeşitliliği gibi faktörler, emisyon hesaplamalarını zorlaştırıyor.
GHG Protocol, bu değişimi dikkate alarak daha hassas, doğrulanabilir ve sistem gerçekleriyle uyumlu bir Scope 2 standardı geliştirmeyi hedefliyor.
2015’te yayımlanan Scope 2 rehberi, işletmelerin satın aldıkları elektriğe bağlı emisyonları hesaplamak için iki temel yöntemi tanımlıyordu:
Konum temelli (location-based) yöntem, şebekenin ortalama emisyon faktörlerine dayanıyor.
Piyasa temelli (market-based) yöntem, işletmenin enerji tedarik sözleşmeleri ve sertifikaları üzerinden hesaplama yapıyor.
Yeni taslak, bu iki yöntemi koruyarak ama daha yüksek doğruluk ve şeffaflık sağlayacak yenilikler getiriyor:
Saatlik eşleştirme (hourly matching) ve teslim edilebilirlik (deliverability) gereklilikleri ile satın alınan yeşil elektriğin gerçekten o anda ve o bölgede kullanıldığının doğrulanması,
Aşamalı geçiş süreci ve muafiyet eşiği gibi esneklikler sayesinde farklı ölçeklerdeki şirketlerin uygulamayı yönetilebilir biçimde adapte edebilmesi,
Geçiş hükümleri (legacy clauses) ile mevcut sözleşmelerin korunması.
Bu sayede raporlanan veriler hem çifte sayımı (double counting) azaltacak hem de temiz enerji yatırımlarının gerçek etkisini daha net yansıtacak.
GHG Protocol aynı zamanda, işletmelerin sınırları dışında gerçekleşen sistem etkilerini değerlendirmek üzere yeni bir çerçeve üzerinde çalışıyor: consequential accounting.
Bu yaklaşım, örneğin bir fabrikanın yenilenebilir enerjiye geçişinin yalnızca kendi emisyonlarını değil, şebeke üzerindeki genel emisyon etkisini de analiz etmeyi hedefliyor.
Amaç, şirketlerin hem envanter bazlı raporlama (inventory) hem de sistemsel etki analizini ayrı kanallarda yürüterek doğruluk ve karşılaştırılabilirliği korumaları.
Bu konudaki metodoloji, GHG Protocol’ün Actions and Market Instruments (AMI) teknik çalışma grubunun katkısıyla geliştiriliyor.
Bu gelişmeler, karbon yönetimi süreçlerinde daha fazla veri kalitesi, teknik doğruluk ve stratejik karar desteği anlamına geliyor.
Şirketler açısından:
Emisyon envanterlerinin güvenilirliği artacak,
Yenilenebilir enerji yatırımları ve sertifika kullanımı daha doğru ölçülebilecek,
Yatırımcılar ve denetleyicilerle paylaşılacak raporlar uluslararası standartlarla daha uyumlu hale gelecek.
Ayrıca, elektrik tüketiminin zaman bazlı izlenmesi (örneğin saatlik veri kullanımı), karbon yönetimi yazılımlarının önemini daha da artırıyor.
Bu gelişmeler, işletmelerin karbon yönetiminde dijitalleşme ve otomasyonun artık kaçınılmaz olduğunu gösteriyor.
Scope 2 güncellemesiyle birlikte karbon hesaplamaları yalnızca “ne kadar elektrik tüketildi?” sorusuna değil, “ne zaman, nerede ve hangi kaynaktan tüketildi?” sorusuna da yanıt arayacak.
CO2 Manager olarak biz, bu dönüşümü destekleyen işletmelerin veri toplama, doğrulama ve raporlama süreçlerini kolaylaştıran çözümler sunuyoruz.
Yeni GHG Protocol standartlarıyla uyumlu biçimde; elektrik tüketimi, sertifika yönetimi ve emisyon hesaplamalarında zaman ve kaynak bazlı izleme altyapıları geliştiriyoruz.
GHG Protocol’ün Scope 2 ve elektrik sektörü güncellemeleri, yalnızca bir metodoloji revizyonu değil, kurumsal karbon yönetiminde yeni bir sayfa anlamına geliyor.
Enerji dönüşümünün hızlandığı bu dönemde, veri odaklı emisyon yönetimi hem şeffaflık hem de rekabet avantajı yaratacak.
CO2 Manager, bu değişime hazırlanan tüm işletmeler için, bilim temelli, güvenilir ve uygulanabilir çözümler üretmeye devam ediyor.
Kaynak:
GHG Protocol. “Release: GHG Protocol Opens Public Consultations on Scope 2 and Electricity Sector Consequential Accounting.”
https://ghgprotocol.org/blog/release-ghg-protocol-opens-public-consultations-scope-2-and-electricity-sector-consequential