AB Taksonomi Yönetmeliği, çevre dostu faaliyetleri tanımlayarak sürdürülebilir yatırımları teşvik eden bir çerçeve sunar. Şirketlerin çevresel hedeflere uyumu, sürdürülebilir kalkınma açısından kritik bir rol oynar.
05.11.2024 tarihli post
Sürdürülebilir finansman, günümüzde iklim değişikliği ve çevresel sorunlarla başa çıkmak için kritik bir öneme sahiptir. Avrupa Birliği’nin (AB) 2030 iklim ve enerji hedeflerine ulaşmak amacıyla geliştirdiği Avrupa Yeşil Mutabakatı (EU Green Deal), bu çerçevede önemli bir rol oynamaktadır. Sürdürülebilir finansman, yatırım kararlarının çevresel, sosyal ve yönetişimsel (ESG) faktörleri göz önünde bulundurularak alınmasını sağlamakta ve bu doğrultuda sürdürülebilir ekonomik faaliyetlere yönlendirilmesi hedeflenmektedir.
Sürdürülebilir Finansmanın Temel Amaçları
Sürdürülebilir finansmanın temel hedefleri arasında, kamu finansmanına ek olarak özel yatırımların iklim nötr, iklime dayanıklı, kaynak verimli ve adil bir ekonomiye geçişe yönlendirilmesi bulunmaktadır. AYM kapsamında, AB Taksonomi Tüzüğü, bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için 12 Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tüzük, sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin belirlenmesi ve teşvik edilmesine yönelik net ve uygulaması kolay tanımlar sağlamaktadır.
AB Taksonomisi: Çevresel Hedeflerin Belirlenmesi
AB Taksonomisi, çevresel olarak sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin listesi ile yatırımcıların hangi projelerin çevresel açıdan sürdürülebilir olduğunu anlamasına yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda, altı çevresel hedef belirlenmiştir:
İklim değişikliğinin azaltılması
İklim değişikliğine uyum
Su ve deniz kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımı
Döngüsel ekonomiye geçiş
Kirliliğin önlenmesi ve kontrolü
Biyoçeşitlilik ve ekosistemlerin korunması
Bir ekonomik faaliyetin bu taksonomiye uygun olabilmesi için, yukarıdaki hedeflere önemli katkıda bulunması ve başka bir çevresel amaca zarar vermemesi gerekmektedir.
Sürdürülebilir Finans Önlem Paketi
21 Nisan 2021 tarihinde kabul edilen Sürdürülebilir Finans Önlem Paketi, yatırımcıların daha sürdürülebilir teknolojilere yönlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu paket şu unsurlardan oluşmaktadır:
AB Taksonomisi İklim Yetki Yasası: Sürdürülebilir yatırımları desteklemek ve çevresel hedeflere en fazla katkıda bulunan ekonomik faaliyetleri belirlemek amacıyla oluşturulmuştur.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD): Sürdürülebilirlik raporlamasını daha tutarlı hale getirerek yatırımcıların güvenilir bilgilere ulaşmasını sağlamayı amaçlamaktadır.
Temsil Görevleri Üzerine Değişiklikler: Finansal firmaların sürdürülebilirliği dikkate alarak yatırım tavsiyelerinde bulunmalarını öngörmektedir.
AB Taksonomisi İklim Yetki Yasası’nın Uygulanması
İlk AB Taksonomisi İklim Yetki Yasası, 9 Aralık 2021'de yayımlanmış ve 1 Ocak 2022'de yürürlüğe girmiştir. Bu yasa ile iklim değişikliğinin azaltılması ve uyum sağlamasına katkıda bulunan faaliyetler tanımlanmıştır. Ayrıca, 15 Temmuz 2022'de kabul edilen Tamamlayıcı İklim Yetki Yasası, nükleer ve gaz enerjisi faaliyetlerini de içermektedir.
Taksonomi Çevresel Yetki Yasası
27 Haziran 2023'te kabul edilen Taksonomi Çevresel Yetki Yasası, iklim dışı çevresel hedeflere katkı sağlayan ekonomik faaliyetler için yeni kriterler içermektedir. Bu hedefler arasında su ve deniz kaynaklarının korunması, döngüsel ekonomiye geçiş, kirliliğin önlenmesi ve biyoçeşitliliğin korunması bulunmaktadır.
Uluslararası Gelişmeler ve Türkiye’nin Durumu
Sürdürülebilir finansman ve taksonomi çalışmaları sadece Avrupa'da değil, dünya genelinde birçok ülkede de yürütülmektedir. Çin, Japonya, Fransa ve Hollanda gibi ülkeler, ulusal düzeyde benzer taksonomi çalışmaları gerçekleştirmektedir. Türkiye'de ise Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartlarını oluşturmuş ve Fransız Kalkınma Ajansı ile iş birliği içinde raporlama kılavuzları geliştirmektedir.
Sonuç
Sürdürülebilir finansman ve AB Taksonomisi, iklim değişikliği ile mücadelede kritik bir rol oynamaktadır. Özel yatırımların sürdürülebilir projelere yönlendirilmesi, çevresel hedeflere ulaşılması ve yeşil aklamanın (greenwashing) önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Türkiye’de de sürdürülebilir finans altyapısının geliştirilmesi için atılan adımlar, uluslararası standartlarla uyumlu hale getirilerek, gelecekte daha sürdürülebilir bir ekonomik yapı oluşturulmasına katkı sağlayacaktır.
Kaynaklar:
Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı'nın AB Taksonomi Yönetmeliği'ne dair resmi sayfası
Avrupa Komisyonu’nun çevresel hedefler ve yeşil anlaşmaya dair resmi sayfası